Wabi kusa, bizde bitkili akvaryum meraklıları arasında dahi; malesef fazla bilinen bir tarz değildir. Çünkü gözlemlediğim kadarıyla bizde bitki türlerine olan merak, balık türlerinin ardından geliyor. Sıklıkla paludaryumlarla da karıştırılıyor zaten. Aslında bir yönüyle paludaryumlar ile olan benzerliğini de inkar etmemek gerekir. Yinede gerek bitkili akvaryumlar, gerekse paludaryumlardan farklı bir alanı kapsar.
Bitkiler bu tarzda, omurgasız canlılar ve balıklardan çok daha önemlidir. Ayrıca konsept olarak; genellikle oldukça küçük hacimlerde uygulanırlar. Fakat büyük örneklerini görmek de mümkündür. Tabi bu anda istisnalar kaideyi bozmaz sözüde hemen akıllara geliyor. Temel olarak emers bitkiler, küçük su üstü bitkileri, moss türleri oldukça sık kullanılmaktadır. Göze en çok görünen karakteristik özelliği su dışında ki emers bitkilerin köklerinin tutunacağı küçük bir adadır. Bu da paludaryumlarla karıştırılmasına neden olur. Genelde ilk tepkiler Birkaç arkadaşımın da verdiği gibi nano paludaryum şeklinde olmaktadır.
Wabi kusa, Takashi Amano tarafından oluşturulmuş bir stildir. Bu haliyle pek tabi ki köklerini yine Japon kültüründen almış olmasıda şaşırtıcı değildir. Zaten tarzın adıda japonların mutluluğa, içsel huzura ve ahenge ulaşmanın yolu olarak gördükleri; basitlik ve sadelik anlayışına yani wabi sabi ye çağrışım yapmaktadır. Kimi zaman bitkilerin düzenlemesinde yine japonların çiçek düzenleme sanatı olan ikebana nın ve bariz bir biçimde kokedama nın izlerinide görmek dikkatli gözlerden kaçmaz. Gelelim stile karakteristik özelliğini veren şu ada mevzusuna. Bu benim kanaatime göre japonların bir ada toplumu olmasının bir dışa vurumu olabilir. Adalar nasıl japon halkının bir varlık sebebi ise, nasıl onara yaşam sunuyor ise; işte wabi kusa daki bu adacık da bitkilerin kökleriyle yaşama tutulduğu, beslendiği hayat kaynağıdır.
Japonca da wabi kelimesi estetik, güzellik ve doğallıkla ilgilidir; kusa ise kısa ot ve bitki anlamına gelir. Doğanın küçük bir alanda en yalın ve gözalıcı bir biçimde tasviri olan wabi kusa alışılmışın dışında bir bitkili akvaryum konsepti sunar. Basit olarak bir wabi kusa birkaç bitki türünün kendi aralarında ahenk oluşturacak şekilde bir çamur topağına dikilerek; bir ada oluşturacak şekilde bir kaba konulmasıyla yapılır. Bitki düzenlemesindeki bu ahenk tuhaf bir biçimde doğallıktan beslenen bir kaosu da içerisinde ihtiva eder. Bu çamur topağıda bizim substurat olarak adlandırdığımız bitki kumlarıyla yapılmaktadır. Bitkilerin emers formlarını koruması için substratın konulduğu kaba bir miktar su konulur. Fakat bu su substratın boyunu aşmaz ve bitkileri suyun altında bırakmaz. Bazen dekoratif olarak düzenlemeyi tamamlamak için küçük taşlar ve dal parçaları da kullanılabilir.
Wabi kusa da kurulm basitdir, bakımı kolaydır, genellikle küçük bir hacimde yapıldığından dolayı masraflıda değildir. Çalışma masanızın bir köşesinden tutunda oturma odanızdaki sehbanın üstüne kadar her yerde estetik bir obje olarak kullanılabilir. Yayvan bir cam kap yada fanus, substrat olarak kullanılabilecek bir miktar bitki kumu ve aydınlatmada kullanılacak bir masa lambanız var ise; neredeyse bütün malzemeleriniz var demektir. Ayrıca masa lambasıda şart değildir. Pencere kenarında gün ışığından neden faydalanılmasın ki?
Yazının başında bitkiler, omurgasız canlılar ve balıklardan daha önde gelir diye yazdım. Fakat bu onlara yer yok demek değil. Karidesler, salyangozlar ve küçük balıklar pek tabi olarak kullanılabilir. Genelde küçük hacimli kaplar kullanıldığından ısıtıcı yada basit minik filitre takmak mümkün değil; fakat günlük olarak yapılan düzenli su değişimleriyle ve canlı yükünü az miktarda tutarak bu sorun aşılabilir. Aslında wabi kusa daha çok durgun su ortamı olsada; genel kabulu biraz esneterek, daha büyük hacimli bir akvaryumda filitre ve ısıtıcıyı sisteme dahil edebilirsiniz. Ya da yazın havaların sıcak olması dolayısıyla su sıcaklığı elverdiği sürece; geçici olarak lepistes gibi tropikal küçük balıkları kullanabilirsiniz. Bu konudaki tercihleriniz zihninizdeki tasarımı şekillendirecektir.
Burada Birkaç örnek fotoğraf bulunmakda. Daha sonraki yazılarda bir wabi kusa kurulumunu tüm aşamalarıyla, fotoğaflarla destekleyerek yazacağım.
